Page 62 - Nowe słowa na start! 8 - język polski, podręcznik

Kształcenie językowe

10. Odmień nazwę miejscowości, w której mieszkasz.

Nowa wiadomość
Jak odmieniać nazwy miejscowe?
W języku polskim nazwy miejscowe często odmieniają się jak rzeczowniki pospolite, np. Kraków
jak rów, Warszawa jak kawa, Gniezno jak ziarno, Bełżyce jak nożyce, Brody jak wiatry.

• Odmiana niektórych nazw może jednak budzić wątpliwości:
• nazwy zakończone na -a czasem odmieniają się jak przymiotniki, np. Limanowa, Limano-
wej jak masowa, masowej, a czasem jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego, np. Częstochowa,
Częstochowy jak głowa, głowy;
• nazwy zakończone na -e mogą się odmieniać jak przymiotniki rodzaju nijakiego w liczbie
pojedynczej, np. Zakopane, Zakopanego jak północne, północnego (w narzędniku i miejscow-
niku Zakopanem, nie Zakopanym), jak przymiotniki w liczbie mnogiej, np. Zaleskie, Zaleskich
jak morskie, morskich, jak rzeczowniki nijakie w liczbie pojedynczej, np. Opole, Opolu jak we-
sele, weselu, lub jak rzeczowniki w liczbie mnogiej Niegosławice, Niegosławic jak kocice, kocic;

• w nazwach rodzaju męskiego w dopełniaczu może wystąpić końcówka -a, np. Toruń, Toru-
nia, lub końcówka -u, np. Sopot, Sopotu;
• w nazwach występujących w liczbie mnogiej w dopełniaczu czasem występuje końcówka
zerowa, np. Tatry, Tatr, a czasem końcówka -ów, np. Pireneje, Pirenejów.
Nazwy miejscowe mogą brzmieć tak samo, ale różnić się od siebie pod względem odmiany.
W Polsce aż dziesięć wsi i dzielnic miast nosi nazwę Osowa. Trzy z nich odmieniają się jak rze-
czowniki: Osowa, Osowy, a siedem – jak przymiotniki: Osowa, Osowej.
Jeśli masz wątpliwości, jak odmieniać daną nazwę, zajrzyj do słownika poprawnej polszczyzny,
Słownika nazw miejscowości i mieszkańców lub do dostępnego w internecie Wykazu urzędowych
nazw miejscowości i ich części.

11. Zapisz nazwy własne we właściwych formach. W każdym ze zdań nazwy odmieniają się według
tego samego wzorca.
Czy są bezpośrednie połączenia z (Częstochowa) do (Włoszczowa) lub (Olszowa)?
Nie wiem, czy moja prababcia urodziła się w (Limanowa), w (Wiśniowa), czy w (Leśna).
Chociaż nigdy nie wyjechałem do (Tarnobrzeg) ani (Biłgoraj), wolałbym się wybrać do (Poznań).
Mimo że jestem miłośnikiem (Bielany), nie pogardziłbym wycieczką do (Ateny) lub (Saloniki).
Nigdy nie zwiedziłem (Bermudy), (Bałkany) ani (Sudety).

12. Uzupełnij zdania odpowiednimi formami podanych w nawiasach nazw własnych. Zwróć uwagę
na różnice w zakończeniach nazw osobowych i miejscowych.

W konkursie wiedzy o (Bolesław) Chrobrym pierwszą nagrodę otrzymał Jarosław Cichosz ze szkoły
we (Wrocław). Drugie miejsce, zaraz po (Jarosław), zajął mieszkający w (Przemysław) Mirosław
Kowalski, a trzecie – Przemysław Malinowski z zespołu szkół w (Bolesław).

112